Kallo (gemeente Zwijndrecht) – Herdenking Fort St. – Marie
Woensdag 16 november 2022
Een te onbekende herdenking in maritieme middens en bij het grote publiek: De plechtigheid in Kallo voor de gesneuvelde zeelieden van de Belgische koopvaardijvloot
Via BE! okt nr10 -2022 werd er al meldinggemaakt van de ceremonie aan het monument van de gesneuvelde zeelieden aan het oude gebouw van het loodswezen aan de Tavernierkaai te Antwerpen. Deze jaarlijkse herdenking is bij velen onder ons gekend.
In dezelfde periode van het jaar wordt er nog een andere herdenking gehouden die specifiek aandacht schenkt aan de gesneuvelde zeelieden van onze Belgische koopvaardijvloot.
Een ietwat vergeten aspect: Slechts een handvol ‘insiders’ weet dat er ook een tweede monument bestaat. Het betreft vandaag een sober en ingetogen opgestelde rij van 24 arduinen stenen met de vermelding van de gezonken (gekelderde) koopvaardijschepen met een lijst per schip van de gesneuvelde zeelieden. Vroeger stond dit monument in de inkomhal van de A.M.I (Agence Maritime Internationale nv) aan deSint-Katelijnevest 61 te Antwerpen.
Monument voor de gesneuvelde zeelieden, Antwerpen
Velen hebben dit gedenkteken zien verdwijnen zonder een idee te hebben wat ermee gebeurd is. Sedert een twintigtal jaren is dit verhuisd naar Fort Sint-Marie, de oude Marinebasis Kallo in Zwijndrecht en op 07 mei 1997 aldaar plechtig opnieuw ingewijd. Omdat het oorspronkelijke gedenkteken in witte marmer was gemaakt,
en aldus niet geschikt om in een buitenomgeving lang te kunnen overleven,werd een nieuw memoriaal gemaakt inblauwe hardsteen.
In 2000 werd het oorspronkelijke monument van 12 stenen uitgebreid naar 24 stenen – de bijkomende 12 stenen zorgden voor een passende herdenking voor de gesneuvelden van de hele Belgische koopvaardij in de 2e wereldoorlog.
Het werd toen ook door de “Koninklijke Verbroedering der Belgische Zeelieden ter Koopvaardij van de oorlogen 14-18 & 40-45” – “Fraternelle Royale des Marins Marchands Belges des Guerres 14-18 & 40-45” overgedragen aan het gemeentebestuur van Zwijndrecht.
Monument in fort Sint-Marie Eerbetoon tijdens de ceremonie
Quasi onbekend is de jaarlijkse ceremonie die gehouden wordt ter nagedachtenis van de betrokken zeelui. Op 16 november laatstleden was een kleine delegatie aanwezig aan het monument om bij een ingetogen plechtigheid de zeevarenden, die hun leven geofferd hebben in de strijd tegen het fascisme te herdenken.
Voor het gemeentebestuur van Zwijndrecht werd door schepen Ann Van Damme benadrukt dat we, door het verleden te herdenken, de toekomst beter kunnen maken. “ Ik hoorde ook het verhaal van een zoon en kleinzoon, in dezelfde persoon, die me vertelde hoe zijn vader, een aspirant officier, zijn grootvader die gezagvoerders was, probeerde te redden waarbij beiden mee met het schip ten onder gingen. Dit zijn uiteraard pakkende verhalen die blijven hangen”.
"Vele verhalen zijn geschreven over de dappere militairen die de konvooien begeleidden en heroische daden verrichtten. Te weinig aandacht kregen de bemanningen van koopvaardijvloot waarbij 855 slachtoffers vielen. Zij waren tenslotte het doelwit van de aanvallen door de Nazi s.
De erkenning van hun verdiensten en bijdragen aan de oorlogsinspanningen wordt teveel vergeten. Alle zeelui, recreatief of professioneel, weten dat de zee het nodige respect eist. Het leven als zeevarende is op zich al niet voor iedereen weggelegd. Het is een veeleisende job die speciale karaktertrekken vraagt. Dit in combinatie met het varen in een oorlogssituatie versterkt het besef over wat deze personen hebben moeten doorstaan. Laten we dit nooit vergeten”.
Oproep:
Bij deze willen wij ieder oproepen om, in de toekomst, meer aandacht hieraan te schenken,en om de vermeldingen in de media en nieuwsbrieven te noteren in hun agenda.Uw aanwezigheid bij de herdenkingen versterkt de samenhorigheid om dit stukje, teveel vergeten geschiedenis voor het nageslacht te bewaren. Er is nood aan meer communicatie met de jeugd, die het potentieel in zich draagt om zulke verschrikkingen in de toekomst uit de wereldte bannen.
De Koninklijke Vereniging Oudgedienden van de Zeemacht Antwerpen en nationaal (VOZMA en KVOZM)) is steevast op de plechtigheden aanwezig met een grote of kleinere delegatie.
Wij doen een warme oproep aan alle leden en geinteresseerden om mee aan te sluiten bin de volgende editie van deze plechtigheid, die gewoonlijk omstreeks 11 november gehouden wordt.
Wij hopen u allen bij een volgende ceremonie te mogen begroeten
Meer informatie, afbeeldingen en reportages over de activiteiten vindt u op
www.dagderzeelieden.be (Auteur: Benny Verbist, lid VOZMA. Bronnen: Alain Pels, Kapitein t.l.o. Foto s: Flor Van Otterdyk).